Czy zgoda zawsze jest podstawą do przetwarzania danych?

4 lata temu

Przepisy mówią wprost, że zgoda na przetwarzanie danych może być podstawą do czynności tylko w określonych warunkach. Warto dowiedzieć się, kiedy w myśl wdrożonego RODO faktycznie wyrażenie zgody wiąże się z przetwarzanie danych osobowych.

Przepisy RODO

Mylne jest sądzenie, że tylko niewyrażenie zgody oznacza brak możliwości przetwarzania danych. Art. 6 ust. 1 RODO określa, kiedy przesłanki legalizujące przetwarzanie danych osobowych. W myśl przepisów nasze dane mogą być przetwarzane, jeśli jest to niezbędne do wykonania obowiązków prawnych administratora tych danych, do wykonania umowy, a także do ochrony żywotnych interesów osoby, której dotyczą. Co za tym idzie, wdrożone RODO jasno wskazuje, że przetwarzać dane można w przypadku niezbędności tej czynności do wykonania zadań realizowanych np. w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi. Dopiero po tym, kiedy powyższe przesłanki nie mają umocowania, podstawą określającą przetwarzanie danych osobowych staje się zgoda. Zabrania się pobierania zgody, jeśli obowiązują przepisy opisane w przepisach, gdyż w efekcie mamy mylne wyobrażenie, że tylko od naszej zgody zależy przetwarzanie danych, choć sytuacja może stanowić inaczej.

Wyrażenie zgody

Wyrażenie zgody musi przebiegać w określonych warunkach. Jeśli nie zostaną spełnione warunki określone w art. 4 pkt 11 RODO, możliwe będzie zakwestionowanie tej zgody jako podstawy do przetwarzania danych osobowych. Taka zgoda musi być wyrażona dobrowolnie, świadomie, konkretnie i jednoznacznie. W trakcie audytu ochrony danych osobowych często okazuje się, że jeszcze przed rozpoczęciem przetwarzania danych osobowych, zgoda była wyrażona wprost i konkretnie określono, komu jest ona udzielona, a także w jakim zakresie.

Wymuszenie zgody

Zgoda, która została wymuszona, uważana jest za nieważną. Taka sytuacja ma miejsce, jeśli niezbędna klauzula nie jest wyszczególniona, ale znajduje się „w ukryciu” pomiędzy punktami umowy. Wdrożone RODO wymaga tego, aby taka zgoda była wyróżniona i dobrze widoczna. Wymuszenie ma miejsce również, jeśli określona instytucja publiczna lub niepubliczna realizuje zadanie, które wykonane będzie tylko przy wyrażeniu zgody, choć obowiązek nakłada na nie konieczność przetwarzania danych.

Przetwarzanie niezgodne z prawem

Przepisy RODO mówią również o tym, kiedy przetwarzanie danych jest niezgodne z prawem i swoich praw można dochodzić przed sądem powszechnym. Szczegółowo mówi o tym art. 79 RODO. Przeczytać tam możemy, że niezgodna z prawem jest sytuacja, w której w wyniku naruszenia RODO dana osoba poniosła szkodę majątkową. Z kolei art. 82 RODO stanowi o tym, że osoba, której dane zostały naruszone, ma prawo żądać odszkodowania od administratora lub podmiotu, który zajmował się przetwarzaniem danych. Prawa wynikające z tych przepisów znajdują zastosowanie w przypadku, kiedy administrator danych utrudnia wycofanie zgody lub kontynuuje jej przetwarzanie pomimo naszego sprzeciwu.